ประวัติ นพ.อนุวัฒน์ ศุภชุติกุล

นพ.อนุวัฒน์ ศุภชุติกุล เป็นศิษย์เก่าแพทย์รามาธิบดีรุ่นที่ 6 เป็นแพทย์ฝึกหัดที่โรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์ อุบลราชธานี จากนั้นไปเป็นแพทย์ใช้ทุนที่จังหวัดน่าน 2 ปี ใช้เวลาเรียนรู้อย่างเป็นทางการที่ รพ.น่าน 3 เดือน ที่เหลือหมุนเวียนปฏิบัติงานที่โรงพยาบาลสาและโรงพยาบาลปัว ได้เรียนรู้การอยู่ร่วมกันอย่างพี่น้อง การสร้างบรรยากาศการทำงานที่เอื้อต่อการทำงานของแพทย์ ได้เห็นตัวอย่างบทบาทของแพทย์ในการปรับปรุงระบบงานของโรงพยาบาล และได้มีประสบการณ์กับการจัดการบาดแผลสงครามในช่วงที่กำลังสิ้นสุด

เมื่อครบการเป็นแพทย์ใช้ทุนแล้ว ได้เข้าฝึกอบรมแพทย์เฉพาะทางด้านศัลยกรรมออร์โธปิดิกส์ที่คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ จากนั้นไปใช้ทุนต่อที่โรงพยาบาลศูนย์อุดรธานี เป็นแพทย์ศัลยกรรมกระดูกคนแรกของโรงพยาบาล มีตึก “รวมเมตตามหาคุณ” ที่หลวงตามหาบัวระดมทุนสร้างเป็นหอผู้ป่วยศัลยกรรมกระดูกให้แก่โรงพยาบาล ได้ทดลองรูปแบบการทำงานเป็นทีมในฝัน ที่ไม่มีการแบ่งแยกผู้ป่วยว่าเป็นของใคร แต่ทุกคนดูแลร่วมกัน ดูแลทดแทนกัน ทำให้สามารถเริ่มงานห้องผ่าตัดและตรวจผู้ป่วยนอกตามเวลาที่กำหนดไว้

ได้มีโอกาสเรียนรู้การใช้ระบบสารสนเทศเพื่อการบริหารจัดการ และการวิเคราะห์ต้นทุนต่อหน่วยของงานบริการต่างๆ ร่วมกับกองแผนงานสาธารณสุข เป็นเหตุให้ได้เข้ามาทำงานในกระทรวงสาธารณสุขเมื่อปี 2533 ในตำแหน่งหัวหน้าฝ่ายแผนงานและโครงการ กองโรงพยาบาลภูมิภาค กระทรวงสาธารณสุข มีหน้าที่วางแผนและสนับสนุนทรัพยากรให้แก่โรงพยาบาลศูนย์โรงพยาบาลทั่วไป

จากนั้นได้รับทุน GTZ ของรัฐบาลเยอรมัน ไปศึกษาระดับปริญญาโทในหลักสูตร Health Planning and Financing ที่ London School of Hygiene and Tropical Medicine (LSMTM), London University เพื่อกลับมาทำงานในโครงการประกันสุขภาพด้วยความสมัครใจ หรือโครงการบัตรสุขภาพ

ในช่วงนั้นกำลังมีการก่อตั้งสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.) จึงได้เข้าไปรับหน้าที่ผู้อำนวยการแผนงานวิจัยด้านคุณภาพบริการของ สวรส. ควบคู่กับการทำงานในฐานะหัวหน้าฝ่ายวิชาการในสำนักงานประกันสุขภาพของสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข เป็นโอกาสให้ได้ทำงานวิจัยและพัฒนาเกี่ยวกับการพัฒนาคุณภาพตั้งแต่ปี 2535 เป็นต้นมา อาทิ การนำ TQM มาใช้ในโรงพยาบาลของรัฐ, พัฒนาเครื่องมือตรวจประเมินสถานพยาบาลประกันสังคม, มาตรฐานโรงพยาบาลฉบับปีกาญจนาภิเษก, โครงการนำร่องในการนำมาตรฐาน HA สู่การปฏิบัติ เป็นต้น

จากความตื่นตัวของโรงพยาบาลต่างๆ ในการพัฒนาคุณภาพ ทำให้โครงการ Hospital Accreditation ปรับสถานภาพเป็น“สถาบันพัฒนาและรับรองคุณภาพโรงพยาบาล” (พรพ.) ภายใต้ สวรส.เมื่อปี 2542 เพื่อตอบสนองความต้องการของโรงพยาบาลต่างๆ ได้ทั่วถึงขึ้น และยกฐานะเป็นองค์การมหาชนซึ่งเป็นหน่วยงานของรัฐประเภทหนึ่ง ในชื่อ “สถาบันรับรองคุณภาพสถานพยาบาล” (สรพ.) เมื่อปี 2552 โดย นพ.อนุวัฒน์ ศุภชุติกุล ทำหน้าที่ผู้อำนวยการของสถาบันทั้งสองแห่งมาอย่างต่อเนื่อง

การทำงานของ พรพ.และ สรพ. มีจุดเน้นที่จะส่งเสริมการพัฒนาให้สถานพยาบาลต่างๆ มีคุณภาพ โดยอาศัยการประเมินตนเองและการประเมินจากภายนอกเป็นกลไกกระตุ้นที่สำคัญ ยึดแนวคิดสำคัญที่แตกต่างจากระบบประเมินทั่วไปว่า “กระบวนการ HA เป็นกระบวนการเรียนรู้ มิใช่การตรวจสอบ” มีการคิดค้นกลวิธีต่างๆ ที่จะสนับสนุนและกระตุ้นการพัฒนา เช่น ครูเยี่ยมศิษย์, บันได 3 ขั้นสู่ HA, การตามรอยคุณภาพ, การใช้กระบวนการ HA เพื่อสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ, เป้าหมายความปลอดภัย, การใช้ trigger tools, ระบบตัวชี้วัดเปรียบเทียบ รวมถึงการบูรณาการกรอบแนวคิดในการพัฒนาเข้าด้วยกัน คือมาตรฐาน HA, มาตรฐานโรงพยาบาลสร้างเสริมสุขภาพ และเกณฑ์รางวัลคุณภาพแห่งชาติ

สิ่งที่เป็น highlight ของกระบวนการ HA คือการจัดประชุมวิชาการระดับชาติประจำปี HA National Forum ซึ่งเป็นการนำเสนอเรื่องราวทางวิชาการในบรรยากาศที่ผ่อนคลาย มีความหลากหลาย มีส่วนร่วม และมีผู้เข้าประชุมจำนวนมาก โดยมี theme ของการจัดประชุมในแต่ละปีที่ปลุกเร้าความตื่นตัวในการพัฒนาด้วยแว่นความคิดต่างๆ เช่น Simplicity in a Complex System, Best Practice for Patient Safety, Knowledge Management, Systems Approach, นวตกรรม ตามรอย และวัดผลคุณภาพ, Humanized Healthcare, Living Organization, Lean & Seamless Healthcare, การพัฒนาที่ยืดหยุ่นและยั่งยืน, ความงามในความหลากหลาย, เรียนรู้บูรณาการ งานกับชีวิต, และองค์กรที่น่าไว้วางใจ ซึ่ง นพ.อนุวัฒน์ เป็นผู้ที่อยู่เบื้องหลังการขับเคลื่อนประเด็นต่างๆ เหล่านี้ รวมทั้งมีผลงานตีพิมพ์รวบรวมแนวคิดและองค์ความรู้ต่างๆ ดังกล่าวมาอย่างต่อเนื่อง จนทำให้ตกผลึกแนวคิดการพัฒนาสามกระแสที่หนุนเสริมกันและกัน คือระบบงาน ความรู้ และจิตวิญญาณ อันจะเป็นส่วนหนึ่งของการสร้างภูมิคุ้มกันแก่วิชาชีพเวชกรรม

นอกจากนั้น นพ.อนุวัฒน์ยังได้เข้าร่วมเป็นผู้ตรวจประเมินรางวัลคุณภาพแห่งชาติ (Thailand Quality Award - TQA) ตั้งแต่เริ่มแรก นำกรอบแนวคิดและเกณฑ์รางวัลคุณภาพแห่งชาติมาปรับใช้กับโรงพยาบาลตั้งแต่มาตรฐาน HA ฉบับที่ 3 (มาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสุขภาพ ฉบับฉลองสิริราชสมบัติครบ 60 ปี) ทำให้ทิศทางการพัฒนาคุณภาพของโรงพยาบาลสอดคล้องกับทิศทางการพัฒนาสู่ความเป็นเลิศของประเทศต่างๆ ทั่วโลก

เมื่อ International Society for Quality in Healthcare (ISQua) จัดให้มีโปรแกรมรับรองมาตรฐานและองค์กรที่ให้การรับรองแก่สถานพยาบาลในประเทศต่างๆ ที่มีความเป็นสากล นพ.อนุวัฒน์ ก็ได้นำกรอบแนวคิดและมาตรฐานดังกล่าวมาพัฒนาระบบงานของ สรพ. จนกระทั่งได้รับการรับรองทั้ง 3 องค์ประกอบ คือ มาตรฐานที่ใช้ประเมินสถานพยาบาล (2553) องค์กรที่เป็นผู้รับรองสถานพยาบาล (2556) และโปรแกรมการฝึกอบรมผู้เยี่ยมสำรวจ (2559) และมีการต่ออายุการรับรองทั้ง 4 ปี ซึ่งจะช่วยเป็นหลักประกันให้แก่สถานพยาบาลว่าการรับรอง HA ที่สถานพยาบาลได้รับนั้นมีความเป็นสากลในทั้ง 3 องค์ประกอบ